Tác dụng của acid formic

(Thủy sản Việt Nam) – Acid hữu cơ là sản phẩm tổng hợp tự nhiên của vi sinh vật, được thêm vào thức ăn chăn nuôi để kiểm soát mầm bệnh. Tuy nhiên, vai trò của nó, đặc biệt là acid formic chưa được ứng dụng rộng rãi trong ngành nuôi tôm.

Tác dụng lên vi khuẩn gây bệnh

Acid formic là một acid béo mạnh ngắn, có cơ chế acid hóa trong tế bào chất. Chúng thường được dùng để thêm vào trong thức ăn chăn nuôi như chất phụ gia nhằm kiểm soát các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, cho đến nay, acid này chưa được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp nuôi tôm. Hiện, một số nhà khoa học mới chỉ tập trung chủ yếu vào nghiên cứu khả năng gây ức chế với một số loài vi khuẩn Vibrio.

Hoạt tính của axít hữu cơ: formic, acetic, butyric được thí nghiệm trên các loài tôm khác nhau với nồng độ acid khác nhau bằng phương pháp khuếch tán trên đĩa thạch. Kết quả cho thấy acid formic có khả năng ức chế Vibrio mạnh nhất so với các acid hữu cơ còn lại ở mọi nồng độ.

Nghiên cứu này cho thấy hoạt tính của acid formic thường đi kèm với hàm lượng chất béo. Trong quá trình bố trí các nghiệm thức cho thấy acid formic có khả năng ức chế vi khuẩn Vibrio khi pH thấp hơn 5, ức chế hoàn toàn khi pH = 5. Với những môi trường có pH lớn hơn 5, Vibrio harveyi có khả năng thích nghi và sống sót. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng không chắc chắn rằng liệu môi trường có pH thấp hơn 5 vi khuẩn Vibrio có bị ức chế hoàn toàn hay không.

Những phân tử của acid formic có thể thâm nhập vào vách tế bào vi khuẩn (đặc biệt là vi khuẩn gram âm), phân ly trong tế bào chất và làm rối loạn những chức năng của tế bào. Do đó, khi được dùng với liều lượng thích hợp, acid này đem lại sự an toàn, tác động tốt và chi phí thấp trong việc kiểm soát bệnh đường ruột do vi khuẩn gram âm, thúc đẩy hệ vi khuẩn đường ruột của vật chủ phát triển.

Tác dụng kích thích tăng trưởng

Trong những năm gần đây, acid formic được nghiên cứu với vai trò là chất phụ gia trong thức ăn nuôi tôm. Ở đường ruột, acid này tham gia quá trình chuyển hóa thức ăn, thúc đẩy quá trình trao đổi chất trực tiếp của tôm nuôi. Đồng thời, acid formic còn có khả năng làm giảm hệ đệm của thức ăn, góp phần cải thiện tiêu hóa thức ăn.

Cơ chế hoạt động của acid formic trong đường tiêu hóa theo 2 cách là giảm pH trong đường tiêu hóa và phân ly trong tế bào vi khuẩn, ức chế sự phát triển của những vi khuẩn gram âm.

Thông thường, pH không thích hợp ở đường tiêu hóa sẽ ức chế hoạt động của pepsin và làm cho sự tiêu hóa protein bị hạn chế. Hoạt động phân giải protein đòi hỏi pH < 4. Cũng như vậy, hoạt động tiết ra enzym dịch tụy cũng bị hạn chế khi pH cao và do đó làm giảm khả năng tiêu hóa chung ở những động vật độc vị (monogastric). Bổ sung acid formic vào thức ăn có thể dẫn đến pH thấp ở tá tràng, cải thiện việc giữ lại nitơ và làm tăng độ tiêu hóa các chất dinh dưỡng.

Ngoài vai trò như thuốc khử vi khuẩn Vibrio và chất phụ gia bổ sung vào thức ăn tôm, acid formic nên được nghiên cứu nhiều hơn nữa để có thể ứng dụng rộng rãi trong ngành thủy sản.

Phong Lan